Leren door te doen

Als topklinisch opleidingsziekenhuis leidt het Frisius MC Leeuwarden veel zorgprofessionals op. Van april tot september 2024 is er een pilot gedraaid voor een nieuwe manier van opleiden: de Leerunits Operatie Kamer. Henk Folkertsma, Grietje Katerberg en Job Bergsma zijn alle drie betrokken geweest bij deze Leerunits OK en vertellen je er graag meer over.

Met 37 jaar ervaring op de OK en 10 jaar als programmacoördinator van de OK, is Henk Folkertsma door het management gevraagd dit project samen met praktijkopleider Grietje Katerberg op te zetten. Een werkgroep werd geformeerd met beide, een manager, 3 snijders en een anesthesioloog

“Er waren meerdere redenen voor het opzetten van de Leerunits OK. Zo hebben we sinds de coronapandemie niet meer op volledige capaciteit kunnen werken en was er een tekort aan OK-personeel. Ook doet het Frisius MC Leeuwarden veel hoog-complexe ingrepen waardoor de laag- tot middelcomplexe ingrepen minder vaak voorkwamen. Dit zorgde ervoor dat we veel leerlingen hadden die eigenlijk te weinig werkervaring kregen,” legt Henk uit. 

Daarom zijn Henk en Grietje samen met de snijders en anesthesioloog aan de slag gegaan. Ze zijn begonnen met het maken van basisafspraken die vastleggen hoe de Leerunits OK eruit moesten komen te zien qua operaties. Ook werden er afspraken gemaakt met de betreffende planners en het beddenhuis. Gedurende de pilot werd er wekelijks een Leerunit OK gehouden. Job Bergsma heeft meegedaan aan de pilot en vond het een hele leuke en leerzame ervaring. Job: “Tijdens de Leerunits OK ga je samen met je medestudenten zelfstandig een OK draaiende houden. Dit doe je onder toezicht van een coach. Deze coach zorgt ervoor dat alles veilig gebeurt, is er om vragen te beantwoorden, feedback te geven en eventueel mee te werken bij een ingreep.” Door de constante aanwezigheid van een coach en de bekwaamheid van de studenten worden de ingrepen altijd op een veilige manier uitgevoerd en de patiëntveiligheid gewaarborgd.  

Job: “Voordat je begint met de ingrepen, bespreek je met het team je leerdoelen. Hierdoor is iedereen op de hoogte van wat je wilt oefenen en wordt ervoor gezorgd dat daar ruimte voor is. Toen ik meedeed aan de pilot zat ik in mijn derde leerjaar. Voor mij was het daarom vooral fijn om te oefenen met het nemen van de regie en het begeleiden van andere leerlingen. Voor eerstejaarsstudenten is het juist leuk om te oefenen met de laag- tot middelcomplexe ingrepen.” Er is bewust gekozen om het programma een uur in te korten. Dit uur wordt gebruikt om met elkaar evalueren. Zo krijg je niet alleen feedback van je coach, maar ook van je medestudenten.

Sinds september 2024 is de pilot stopgezet en zijn de Leerunits OK vast opgenomen in het OK-programma. Grietje: “Tijdens de pilot gaven de studenten aan dat ze de Leerunits OK een hele fijne en laagdrempelige manier van leren vonden. Ze ervaren meer zelfstandigheid, waardoor ze met meer vertrouwen op de reguliere OK’s staan. Het van tevoren bespreken van de leerdoelen zorgt ervoor dat er openheid en een veilig leerklimaat gecreëerd wordt. Je bent echt onderdeel van het team.” De Leerunits OK worden niet alleen gebruikt door operatieassistenten in opleiding, maar ook door anesthesieleerlingen. Tijdens een Leerunit OK zijn er drie leerlingen operatieassistent met een coach, een  leerling anesthesiemedewerker, anesthesiemedewerker, anesthesioloog en een chirurg en/of een assistent aanwezig. De studenten operatieassistent en anesthesiemedewerker kunnen dus tegelijkertijd oefenen.

Job heeft zijn opleiding tot operatieassistent afgerond en werkt inmiddels mee in de Leerunits OK als coach. Job: “De Leerunits OK hebben mij veel geleerd bij het nemen van de leiding. Als leerling zijnde loop je toch snel achter je collega’s aan en laat je hen vooral keuzes maken. Tijdens de Leerunits OK moet je dit echt zelf gaan doen. Door het evalueren aan het einde van de dag heb ik ook veel geleerd over het geven van feedback aan andere leerlingen. Voorheen was ik degene die de feedback kreeg, maar nu ik coach ben mag ik zelf leerlingen begeleiden en feedback geven. Ik merk dat ik tijdens Leerunits OK hier veel over geleerd heb en dat ik dit goed heb kunnen oefenen. Dat is heel waardevol.”