Kwetsbaarheid is krachtig

Tijdens de uitbraak van het Covid-virus in Italië zag geestelijk verzorger Jan Willem Uringa de aangrijpende emoties van het Italiaanse ziekenhuispersoneel. We moeten ons voorbereiden, dacht hij. “We hebben een goede structuur voor psychologische ondersteuning van medewerkers, maar deze pandemie zorgt voor absurde situaties. Ik vond het noodzakelijk onze structuur te versterken want op het moment dat het virus het ziekenhuis bereikt en je bent er niet goed op voorbereid, loop je achter de feiten aan. Dat is een hel.”

Uringa formeerde een stuurgroep met medische psychologie, psychiatrie, Medisch Maatschappelijk Werk, geestelijke verzorging, VAR, ARBO, P&O en Voorlichting en Communicatie. “We hebben de peersupport, dat is dat artsen andere artsen opvangen, er is de AOT waarin verpleegkundigen andere verpleegkundigen opvangen en we hebben de bereikbaarheidsdienst van de geestelijke verzorging. Die lijnen hebben we al en die hebben we versterkt. Zo konden we makkelijker de thermometer steken in de IC-afdelingen en speciale Covid-verpleegafdelingen en goed zicht houden op wat er speelt en welke druk dat met zich meebrengt.”

Volgens Uringa was het noodzakelijk dat de hele organisatie vroegtijdig wist dat de emotionele ondersteuning beschikbaar was als je daar prijs op stelde. “Dat is mentaal goed. Dat geeft rust en dan win je al veel van de crisis. De wetenschap dat die ondersteuning er was, was voor veel mensen voldoende.” Het verlenen van emotionele ondersteuning is maatwerk, benadrukt Uringa. “Waar mensen mee zitten is persoonlijk. Er bestaat geen standaard traject waar je in terecht komt als je emotionele problemen ervaart in je werk. Soms geeft een enkel gesprek al voldoende steun aan iemand en in andere situaties is een reeks gesprekken nodig. De geestelijk verzorger doet als het ware de triage. Die bekijkt of een specifieke hulpvraag iets is voor de geestelijke verzorging of dat psychologie of maatschappelijk werk de beste ondersteuning kan geven. Het multidisciplinaire aspect hiervan is juist zo mooi. Dat we alles achter de hand hebben om te doen wat nodig is. Doordat we de huidige structuur goed benutten, konden we ook dit goed organiseren.”

De emoties op de IC en op de specifieke Covid-verpleegafdeling waren specifiek. Men wist wat het Covid-virus kan doen, zegt Uringa: “Er waren situaties dat een patiënt er weer bovenop leek te komen en dat zijn toestand toch plotseling verslechterde en de patiënt overleed. Dat hakt er dan hard in. Want ook al is het overlijden van patiënten onderdeel van het werk, de hele setting met die Covid-uitbraak was anders. Dat werkt dan ook anders in de emotie. Het is evenwel een andere emotie dan het gevoel van falen en tekort schieten. Die gevoelens kwamen we tegen toen er een onverwachte uitbraak kwam op de oncologie- en dialyseverpleegafdeling. Medewerkers voelden zich schuldig aan de uitbraak. Men was bang zelf de bron van verspreiding te zijn en dat ze de patiënten van de regen in de drup hielpen. Toen ontstond een piek in de vraag naar ondersteuning. We lieten de medewerkers vooral weten dat we de gevoelens erkennen, herkennen, maar ook dat een Covid-uitbraak voor absurde situaties zorgt. Daarin kun je jezelf dit soort gevoelens niet kwalijk nemen. Je eigen emoties zijn altijd normale reacties, maar nu in een abnormale situatie.”

In het MCL is de saamhorigheid versterkt. “Men zorgt voor elkaar”, zegt Uringa. “Medewerkers op de IC en op de speciale corona-verpleegafdelingen vragen elkaar aan het eind van elke dienst hoe het was en of er iemand nog ergens mee zit. Die ‘check-out’ is belangrijk. Het is de bedoeling dat niemand de deur uit gaat zonder dat die vraag gesteld is. Artsen en verpleegkundigen zijn twee verschillende bolwerken op afdelingen. Het werkt heel goed dat artsen elkaar op problemen aanspreken en helpen en verpleegkundigen andere verpleegkundigen helpen. Die aanpak heeft voordelen voor de zorg. Ik denk dat wij emotioneel weerbaar personeel hebben, dat er een goede onderlinge sfeer is en het gevoel overheerst dat we het samen doen in het MCL. We durven elkaar de vraag te stellen ‘kan ik met jou deze dienst in?’ Alles is bespreekbaar. Kwetsbaarheid is ook krachtig. Het gevoel dat je kwetsbaar in je werk mag zijn, geeft ruimte en veiligheid. Dat je elkaar daarnaar kan en mag vragen is krachtig. Ik ben erg trots op de structuur die we hebben en die we hebben versterkt. Het is iets van ons samen. In de maatschappij zie je veel initiatieven die zijn gericht op de zorg voor jezelf. Ik wilde juist de nadruk leggen om op elkaar te letten. De slogan van het MCL ‘Gehoord, gezien, geholpen’, geldt dus niet alleen voor patiënten, maar zeker ook voor het personeel zelf.”

Wil jij ook komen werken bij #teamMCL? Of alvast even digitaal sfeerproeven via ons Instagramaccount @mcleeuwarden?