De mens achter de mond

Het liefst lekker naar buiten. In de tuin aan de slag of heerlijk erop uit met haar Friese paarden. Kenmerkend voor Kataya Reitsema, 35 jaar en werkzaam als tandarts bij het Centrum Bijzondere Tandheelkunde (CBT). Naast veel buiten zijn werkt zij ook graag met haar handen. Zo verbouwde ze recent nog haar gehele woning. Maar ook werken op de millimeter nauwkeurig is aan haar besteedt. Voor Kataya aan de slag kon als tandarts werd zij twee keer uitgeloot. Als eerste werd een jaar de studie Medische Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken gevolgd en daarna twee jaar de studie Mondzorgkunde. Driemaal is scheepsrecht, want uiteindelijk kon ze toch starten met de zesjarige opleiding tot tandarts. 

Na haar studie kwam Kataya door middel van kennissen in aanraking met het CBT. De geriatrie trok haar altijd al. Kataya: ‘Ik vind oudere mensen erg interessant. Zij hebben al een heel leven achter zich. Ik vind het mooi om hen te leren kennen. Dat kan ook doordat je meer tijd hebt op het CBT. Daarnaast vind ik het belangrijk dat deze oudere patiëntengroep niet vergeten wordt.’ De combinatie van handarbeid en vakwerk leveren is wat Kataya in haar beroep trekt. Kataya: ‘Je gaat bouwen op de vierkante millimeters. Soms zelfs op een plek waar niet veel meer staat. Dat stukje technische handelen, wat je doet samen met andere collega’s, vind ik mooi.’ 

Één dag in de week is Kataya werkzaam op het CBT, de andere dag werkt zij afwisselend in verzorgingstehuis Toutenburg of Bennemastate. De andere tweeënhalve dag is zij werkzaam in een algemene praktijk in Grou. Die afwisseling voor haar voelt goed. Kataya: ‘In de algemene praktijk werk je op een hele andere manier. Daar probeer je bijvoorbeeld de vulling zo mooi mogelijk te maken. Om de kies zo op te bouwen dat die zoveel mogelijk lijkt op een kies. Of om alle problemen op te lossen en iemand stabiel te houden. Dat lukt bij het CBT vaak niet. Je hebt beperkter de tijd om je handelingen uit te voeren. Dit omdat iemand bijvoorbeeld moeite heeft met slikken. Of soms is achterover liggen erg lastig. Je moet opschieten en roeien met de riemen die je hebt.’ 

Dat Kataya goed kan werken met personen die net wat meer tijd en aandacht nodig hebben was iets wat zij ontdekte gedurende haar opleiding. Kataya: ‘Wanneer ik in de rij sta voor de kassa kan ik heel weinig geduld hebben. Op mijn werk heb ik juist heel veel geduld. Op het CBT weet ik van te voren niet hoe het gaat lopen én wat er lukt bij een patiënt. Maar toch voelt het kunnen helpen van een patiënt bij het CBT als een overwinning. Soms is een controle bijna niet te doen. Zo moest ik recent tandsteen verwijderen bij een patiënt die daar erg veel moeite mee had. Samen met de assistente hebben we het toch geprobeerd en het lukte. Dat voelt dan samen als een echte overwinning. 

Maar naast patiënten met kleine behandelingen helpen, werkt zij ook veel aan gedeeltelijke of volledige protheses. Daarmee geeft zij mensen kwaliteit van leven én plezier terug. Zo ook een patiënt uit een verzorgingstehuis die boven een kunstgebit kreeg en onder een plaatje. Bij een volgende controle vertelde deze patiënt Kataya dat hij nu de nieuwe Brad Pitt van het verzorgingstehuis was. Kataya: ‘Van dat soort momenten kan ik erg genieten. Al was dit echt een casus waarbij er gekeken werd wat er technisch nog haalbaar was. Gedurende de controles in de verpleeghuizen heeft Kataya beperktere middelen bij zich. De behandelstoel staat in een fysiotherapieruimte en delen we met een schoonheidsspecialiste. Werken aan protheses en gaatjes vullen kan. Maar het uitgebreidere werk vindt plaats in het ziekenhuis. Maar wanneer we een patiënt, zoals meneer Pitt, dan zo goed kunnen helpen, ben ik tevreden.’ 

Elke persoon die Kataya tegenkomt bij het CBT is uniek. Elke keer weer wordt er gekeken naar wat er wel kan. Op zoek naar kleine overwinningen. Maar ook zoeken naar uitersten wat er kan qua het technisch invullen van je tandheelkunde vak. Werken op het CBT is namelijk geen standaard tandheelkunde. Kataya: ‘Het is je werk net even anders doen. De persoonlijke benadering is per patiënt zo anders. Je gaat kijken wat je houden kan. Soms is afscheid nemen van tanden en/of kiezen een betere oplossing. Roeien met de riemen die je hebt. Vaak genoeg kunnen ook niet alle problemen worden opgelost. Dat moet je kunnen. Voor mij is daarom de afwisseling tussen het CBT en de algemene praktijk op deze manier precies goed.