Check! Samen verantwoordelijk voor veilig medicijngebruik

Maar hoe weet de verpleegkundige welke medicatie jij nodig hebt? Medicijngebruik in een ziekenhuis is een complex proces. Vanaf de opname tot het ontslag. Hoe zorgt het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) er samen met jou voor dat medicijngebruik op een veilige wijze wordt toegepast? En wat komt hier allemaal bij kijken?

De ziekenhuisapotheek verzorgt de medicijnen voor alle patiënten bij een verblijf in het ziekenhuis. De ziekenhuisapothekers en apothekersassistenten binnen het MCL hebben dan ook een belangrijke taak. Zij werken samen met medisch specialisten en verpleegkundigen en denken mee over de beste toepassing van medicijnen. Medicijnen kunnen door verkeerd gebruik of bijwerkingen schadelijk zijn voor de gezondheid. Patiënten kunnen door foutief gebruik ziek worden of in het ergste geval zelfs overlijden. Nauwkeurige samenwerking tussen alle afdelingen en de ziekenhuisapotheek is dus cruciaal. Roshna Azad (apotheker in het MCL): ‘’Bij medicatieveiligheid gaat het om veilige zorg voor de patiënt. Het uiteindelijke doel is dat de juiste patiënt de juiste medicatie, in de juiste dosering, op het juiste tijdstip, in de juiste hoeveelheid en op de juiste wijze inneemt of toegediend krijgt.’’

Wanneer patiënten worden opgenomen is het belangrijk om goed in kaart te brengen welke medicijnen er gebruikt worden. Annette van Ojik (ziekenhuisapotheker in het MCL): ‘’Voor alle geplande en ongeplande opnames wordt een medicatieverificatiegesprek gevoerd. Voorafgaand aan een geplande opname wordt de patiënt gebeld of gaat de patiënt eerst langs het medicatiespreekuur. Hier wordt samen met een apothekersassistent besproken welke medicijnen er gebruikt worden, om een actueel medicatieoverzicht te creëren. Daarbij is het belangrijk dat patiënten ons zo goed en volledig mogelijk informeren. Voor ongeplande opnames is 24 uur per dag, zeven dagen per week, een apothekersassistent op de spoedeisende hulp aanwezig om die gesprekken te voeren. De apothekersassistent zet alle gegevens vervolgens klaar in het dossier, zodat de behandelend arts dit bij een opname direct kan bekijken en beoordelen.’’

Azad vult aan: ‘’Bij die gesprekken maken we gebruik van het Landelijk Schakelpunt, oftewel het digitaal raadplegen van medicatiegegevens. Als patiënten hier toestemming voor hebben gegeven, kunnen we de medicatielijst van de laatste drie maanden, intoleranties, contra-indicaties en allergieën bekijken zoals het bekend is bij de openbare apotheek. Erg belangrijk, op die manier kunnen we alles gericht verifiëren met patiënten en/of zijn of haar naasten. Nog belangrijker is het beoordelen van deze medicatie tijdens de opname, omdat foutief gebruik van medicatie soms ook de oorzaak van de opname kan zijn.’’

De ziekenhuisapotheek levert per dag honderden verschillende geneesmiddelen in verschillende doseringen. Veiligheid, dus alle activiteiten die gericht zijn op het juist voorschrijven, afleveren en het juiste gebruik van geneesmiddelen, is daarbij noodzakelijk. Van Ojik: ‘’Het is onze belangrijkste zorg dat het juiste middel in de juiste dosis in de juiste toedieningsvorm en op het juiste tijdstip voor de juiste patiënt op de afdeling is. Vanuit de ziekenhuisapotheek controleren we wat er is voorgeschreven om eventuele fouten te ondervangen. Daarnaast controleren we op interacties tussen geneesmiddelen en op over- en onderdoseringen. Soms is het ook beter om bepaalde medicatie bij bijvoorbeeld zwangerschap of borstvoeding niet voor te schrijven, dat bewaken we allemaal op de achtergrond. Mochten we iets signaleren, dan nemen we contact op met de artsen en geven we advies.’’

Voor hoogrisico-patiënten, zoals intensive care-patiënten, voeren we daarnaast tweemaal per week een extra medicatiebeoordeling uit. Voor oncologiepatiënten worden alle chemokuren in de ziekenhuisapotheek gecontroleerd en klaargemaakt. Daarnaast is op de oncologieafdeling een apothekersassistent aanwezig om ter plekke de medicatieverificatiegesprekken te voeren, voorlichting te geven over nieuwe medicatie en zo nodig bij onduidelijkheden te overleggen met de arts. Ook berekenen we bij medicatie voor kinderen alle doseringen handmatig na. Een aantal voorbeelden van onze activiteiten om medicatie zo veilig mogelijk te kunnen gebruiken.’’

Binnen het MCL vinden we het belangrijk dat patiënten zich gezien, gehoord en geholpen voelen. Dat betekent ook dat patiënten goed betrokken moeten worden bij het medicijngebruik. Azad: ‘’Artsen, verpleegkundigen en apothekersassistenten betrekken de patiënt zoveel mogelijk bij alle gesprekken en blijven gedurende het behandeltraject in gesprek. Dat begint tijdens het eerste gesprek en eindigt bij ontslag. Dan wordt in kaart gebracht wat het actuele medicijngebruik op dat moment is, wat er gewijzigd is tijdens de ziekenhuisopname en waarom de patiënt bepaalde medicijnen gebruikt.’’

Om patiënten en naasten hier nog beter over te kunnen informeren, lopen er een aantal pilots in huis. Van Ojik: ‘’Op de afdeling cardiologie loopt bijvoorbeeld een pilot waarbij een apothekersassistent het afsluitende gesprek voert bij ontslag en het medicatieoverzicht weer actueel maakt. Hierdoor wordt alles ook weer netjes naar de eerstelijnszorg gecommuniceerd. Normaliter voeren artsen of verpleegkundigen dit gesprek, maar het liefst zou je dat vanuit de apotheek graag zelf willen oppakken. Ook om de artsen en verpleegkundigen, die het vaak al druk genoeg hebben, te ontlasten. De apothekersassistent is hiervoor vrij gemaakt en heeft hierdoor tijd voor de patiënt. Het zorgt tevens voor zichtbaarheid en een laagdrempelige benadering voor de patiënt. Twee werkdagen na ontslag neemt de apothekersassistent ook nog even contact op met de patiënt om te vragen of alles duidelijk is. Dit om de patiënt zo volledig en goed mogelijk te kunnen informeren, ook in de periode na het ziekenhuis.’’

Wil jij ook komen werken bij #teamMCL? Of alvast even digitaal sfeerproeven via ons Instagramaccount @mcleeuwarden?